سازندگی کشور و تولید ثروت برای کمک به محرومین مقدم بر عمره مستحبی است

من می ‏خواهم از اشخاصی که برای مکۀ معظمه، برای مدینۀ منوره می‏ خواهند به طور استحباب بروند، تقاضا کنم که شما برای ثواب می‏ خواهید بروید، امروز ثوابی بالاتر از اینکه به برادرهای خودتان کمک کنید، نیست.

تعرض به دو نوجوان ایرانی توسط دو مأمور پلیس عربستان در فرودگاه جده و بالا گرفتن بحث‌ها و مطالبات پیرامون عمره‌ی مفرده در ایران، به نحو چشمگیری موضوع سفرهای متعدد به عمره و هزینه کردن‌های زیاد برای این سفر مستحبی را سر زبان‌ها انداخت. شاید برخی این تصور را داشته باشند که ما سفر تفریحی مان را به اماکن مقدسه می‌رویم و پولی را که عده ای در ترکیه و دوبی و تورهای اروپا و غیره هزینه می‌کنند، در مکه و مدینه خرج می‌کنیم و سیاحت مان را هم با زیارت مان درمی آمیزیم؛ اما نگاه سیاحتی به سفرهای مقدس از اعتبار آن سفرها می‌کاهد و از سویی ادعای دینمداری، عملکردی متفاوت از دیگران را برای صاحبان آن ادعا می‌طلبد. 

اگر غرض از زیارت هرساله‌ی خانه‌ی خدا جمع کردن ثواب اخروی باشد هم نظر علمای دین بر اهم و مهم کردن و اولویت بندی ست و در این امر، آنچنان که از سخنان بزرگان مذهبی ما برمی آید، کارهایی بسیار واجب اولویت دارد که دیگر پولی برای عمره‌های تفریحی هر ساله باقی نمی‌ماند. در این میان توجه به نظرات صریح امام خمینی (ره) و حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله) برای ما راهگشا خواهد بود.

حضرت امام خمینی (ره) در خرداد سال ۵۸ و طی حکم تشکیل جهادسازندگی، نظر خود درباره‌ی سفرهای زیارتی را چنین بیان می‌کنند: «ان‏شاءاللّه‏ خداوند به همۀ ملت و به همۀ کسانی که در این راه تشریک مساعی می‏کنند و این وظیفۀ اخلاقی ـ شرعی را ادا می‏کنند، به همه توفیق عنایت کند. همه موفق باشند که در این جهاد شرکت کنند و آن خرابه‌ها را بسازند و برادران خودشان را کمک کنند؛ که شاید هیچ عبادتی بالاتر از این عبادت نباشد. بلکه من می‌خواهم از اشخاص که برای زیارت‌ها، برای مکۀ معظمه، برای مدینۀ منوره می‌خواهند بروند لکن به طور استحباب می‌خواهند بروند، من می‌خواهم از آن‌ها هم تقاضا کنم که شما برای ثواب می‌خواهید بروید مکه مشرف بشوید، می‏خواهید بروید مدینۀ منوره، عتبات عالیات مشرف بشوید؛ امروز ثوابی بالاتر از اینکه به برادرهای خودتان کمک کنید [نیست] و این سازندگی را همه با هم شروع کنید که ایران خودتان درست ساخته بشود و برادرهای خودتان نجات پیدا بکنند. خداوند به همۀ شما اجر عنایت می‏کند و همان ثوابی را که شما از زیارت‌ها می‌خواهید خداوند به شما در این جهاد خواهد داد.»

گرچه سخنان امام ناظر به نابسامانی‌های دوران پهلوی بوده، اما حتی اکنون هم کشور آن قدر نیازمند دارد که جایی برای عمره‌های تفریحی باقی نماند!

از سویی در بهمن ماه سال ۸۵ نیز همین مضمون به شکلی دیگر در سخنان ولی فقیه زمان، حضرت آیت الله خامنه ای بیان می‌شود و ایشان تولید ثروت برای کمک به نیازمندان را مقدم بر سفرهای هرساله‌ی مستحبی دانستند:

«اگر از من سؤال کنند کسی ثروتی تولید کند برای اینکه بیست نفر یا صد نفر انسان را که زندگیشان سرشار از محرومیت است، به نوا برساند، یا مثلاً فرض بفرمایید که پنجاه نفر را که در فلان شهر زندگی می‌کنند و در آرزوی یک بار زیارت قبر مطهر علی‌بن‌موسی الرضا در حسرت‌اند و نتوانستند بروند، این‌ها را با ثروتش به زیارت ببرد، این بهتر است یا با همین پولی که می‌خواهد با آن تولید ثروت کند، ده سال پشت سر هم عمره برود، بنده به طور قطع و یقین و بدون هیچ تردید خواهم گفت اولی مقدم است. حالا هر سال عمره نرود. تولید ثروت فی نفسه ممدوح است؛ اگر با نیت کمک باشد، آن وقت حسنه‌ی الهی هم هست؛ اجر الهی و اخروی هم دارد.»